آشنایی اجمالی با تشکل‌های دانشجویی و صنفی
۱. تشکل‌های اسلامی دانشجویی
تشکل اسلامی، جمعیتی مرکب از دانشجویان است. این تشکل پس از دریافت مجوز رسمی فعالیت از مراجع ذیصلاح، باید به منظور تحقق اهداف اسلامی و ارزشهای انقلاب و نظام اسلامی مصرح در چهارچوب قانون اساسی و آیین نامه مربوط فعالیت کند. هر نوع فعالیت سیاسی و فرهنگی و اجتماعی تشکل‌های دانشجویی در چهارچوب ضوابط خاص در داخل دانشگاه مجاز است و فعالیت آنها در خارج از دانشگاه تابع قانون احزاب است.
نوع فعالیت تشکل‌های اسلامی دانشجویی
الف. برگزاری سخنرانی، تجمع، راهپیمایی، میزگرد، تریبون آزاد و نصب تابلوهای تشکل‌های دانشجویی با ارائه مجوز از هیئت نظارت دانشگاه امکان پذیر است.
ب. انتشار هرنوع نشریه‌ای به استثنای نشریات علمی دانشگاهی با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه صورت میگیرد.
ج. راه اندازی هرنوع پایگاه اطلاع رسانی رایانه‌ای با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه صورت میگیرد. شورای فرهنگی دانشگاه در صورت مغایرت هرنوع فعالیت فرهنگی و سیاسی و اجتماعی با مصالح دانشگاه و ضوابط شرعی و ارزشهای انقلاب اسلامی، مراتب را به ریاست دانشگاه اعلام می‌کند و رئیس دانشگاه موظف است در صورت اعلام شورای فرهنگی با مشاهده مصادیق خلاف از آنها جلوگیری کند.
در ادامه به صورت گذرا با تشکل‌های مهم دانشجویی آشنا می‌شویم.
بسیج دانشجویی
بسیج دانشجویی با فرمان امام خمینی به در دوم آذر ۱۳۶۷، با هدف پاسداری از اصول انقلاب و اسلام، دعوت به اتحاد حوزه و دانشگاه، ایجاد حکومت بزرگ اسلامی و فتح جهان توسط اسلام تشکیل شد. بسیج دانشجویی، فراگیرترین جبهه تشکلی نیروهای ارزشی در دانشگاه، در مقاطع مختلف دو دهه اخیر است که توانسته متناسب با تحولات کشور و دانشگاه، نقش ویژه‌ای ایفا کند.
جامعه اسلامی دانشجویان
این تشکل در سال ۱۳۶۸، برای نیل به اهدافی همچون تعمیق فرهنگ و معارف اسلامی، رشد بینش سیاسی و انقلابی، تقویت روحیه مسئولیت پذیری و گسترش مشارکت مدنی دانشجویان تشکیل شد. جامعه اسلامی دانشجویان بنا بر رسالت خود سعی کرده نیروهای نخبه را برای نظام و انقلاب کادرسازی کند و پرورش دهد و به این منظور فعالیت آموزشی خود را بر تقویت قوه تحلیلی و فکری نیروها متمرکز کرده است.
انجمن اسلامی دانشجویان مستقل
تشکل سیاسی فوق در ۱۳ آبان ۱۳۷۸، با انشعاب و جداشدن انجمن اسلامی برخی دانشگاه‌ها از دفتر تحکیم وحدت اعلام موجودیت کرد. این اتحادیه تا پایان فعالیت دولت اصلاحات، تعداد دفاتر دانشگاهی خود را به حدود سی انجمن رساند تا بتواند زمینه‌های تشکیل بزرگ‌ترین. اتحادیه انجمن‌های اسلامی را، پس از دوران ازهم پاشیدگی دفتر تحکیم وحدت، ایجاد کند.
جنبش عدالت خواه دانشجویی
شروع تشکیل این تشکل، بعد از پیام رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۸۱ به جنبش دانشجویی برای پیگیری عدالت برمی گردد. این جریان با رویکرد کلی عدالت خواهی و انتقاد و مطالبه گری از مسئولان و نهادها و توجه به مشکلات و معضلات سیاسی اجتماعی فعالیت خود را رسما از اواخر سال ۱۳۸۲ آغاز کرد. این اتحادیه از جوان‌ترین. جریان‌های دانشجویی است.
۲. انجمن‌های علمی دانشجویی
انجمن‌های علمی دانشجویی متشکل از دانشجویان علاقه مند به مشارکت در فعالیتهای علمی در یک دانشکده یا گروه آموزشی است. در هردانشگاه، متناظر با هررشته دانشگاهی، یک انجمن علمی می‌تواند تشکیل شود. فعالیتهای انجمن‌های علمی عبارت است از مناظره و نقد علمی، هم اندیشی و نشست‌های تخصصی، مطالعات و پژوهش‌های علمی، نشر و ترویج یافته‌های علمی و فعالیتهای کمک آموزشی. برخی از مصادیق و عرصه‌های فعالیت انجمن‌های علمی چنین است:
- برگزاری دوره‌های آموزشی تکمیلی و تقویتی و تشکیل کارگاه‌های تخصصی؛
- برگزاری جشنواره‌ها و کنفرانس‌ها و مسابقات علمی و همکاری در اجرای آن داخلی و خارجی)؛
- تولید و انتشار نشریه علمی، کتاب و نشریات الکترونیکی، نرم افزارهای رایانه‌ای و فیلم‌های علمی آموزشی؛
- حمایت مادی و معنوی از ابتکارات، اختراعات، خلاقیت‌های علمی و فعالیتهای پژوهشی دانشجویان و تشویق آنان.
۳. کانون‌های فرهنگی هنری دانشجویی
کانون‌های فرهنگی هنری دانشجویان به منظور پاسخگویی به نیازهای متنوع و رشد خلاقیت‌های فرهنگی دانشجویان، سامان بخشیدن به خواسته‌ها و تلاش‌های خودانگیخته فرهنگی و هنری و اجتماعی دانشجویی، حمایت و هدایت این گروه از فعالیت‌ها در جهت نیل به ارزشهای اسلامی و بر اساس ضوابط ویژه در دانشگاه‌ها فعالیت میکنند. کانونها منحصرا در سه زمینه دینی و مذهبی، ادبی و هنری، فرهنگی و اجتماعی مطابق اساسنامه کانون فعالیت میکنند.
اسامی برخی از کانون ها: قرآن و عترت، ادبی، فیلم و عکس، موسیقی، هنرهای نمایشی، هنرهای تجسمی، صنایع دستی، مطالعات فرهنگی، ایران گردی و جهانگردی، محیط زیست، آسیب‌های اجتماعی.
4- واحد نظارت و ارزیابی فعالیت های فرهنگی
- دریافت و ثبت گزارش عملکرد واحد های فرهنگی در درگاه فرهنگی وزارت علوم
- جمع‌آوری اطلاعات و ساماندهی آمار تخصصی حوزه معاونت فرهنگی به صورت ماهانه، و سالانه
- اندازه‌گیری و سنجش شاخص‌های عملکردی واحدهای فرهنگی و اجتماعی
- تدوین گزارش‌های مربوط به برنامه های فرهنگی
5- فعالیت های قرآنی
- برگزاری مسابقات دوره ای وسالانه جشنواره قرآنی دانشجویان سراسر کشور که هر ساله یک بار در سطح دانشگاه – منطقه ای – وکشوری در رشته های مختلف قرآنی انجام می گردد.
- برگزاری کلاس های آموزش قرآن کریم (روخوانی، روانخوانی و تجوید)
- هماهنگی جهت برگزاری برنامه های قرآنی
برگزاری کلاس های فوق برنامه
- هماهنگی جهت برگزاری کلاس های فوق برنامه در رشته های هنری
6.فرهنگیاری ها
هدف از تشکیل فرهنگیاری ها ارتقاء کیفیت خدمات فرهنگی به خوابگاه های دانشجویی در راستای اهداف معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه زیر نظر مستقیم معاونت فرهنگی می باشد. فرهنگیاری خوابگاه متشکل از یک ارشد و 6 دبیر فرهنگیاری به همراه نیروهای داوطلب از میان دانشجویان واجد تواناییها، علایق فرهنگی و اجتماعی و شایستگی های اخلاقی فعالیت می کنند.